5-7% van de ziekenhuisopnames wordt veroorzaakt door bijwerkingen van geneesmiddelen

Medicijnen worden gebruikt om verschillende aandoeningen en ziektes te behandelen. Het gebruik van medicijnen kan soms bijwerkingen veroorzaken. Bijwerkingen zijn ongewenste reacties op medicijnen die kunnen variëren van milde symptomen zoals misselijkheid en hoofdpijn tot ernstige of levensbedreigende reacties zoals een anafylactische shock. Sommige bijwerkingen kunnen ook aanhoudende of onherstelbare schade toebrengen aan de organen van het lichaam, zoals de nieren of de lever.

Verschillende onderzoeken tonen aan dat bijwerkingen van geneesmiddelen een belangrijke oorzaak zijn van ziekenhuisopnames. Er wordt geschat dat in economisch ontwikkelde landen ongeveer 5-7% van alle ziekenhuisopnames te maken heeft met medicatie, waarbij ongeveer 66% van deze gevallen te wijten is aan verkeerd voorgeschreven medicijnen[1].

In Nederland bleek uit de HARM-studie[2] dat medicatiefouten verantwoordelijk waren voor 2,4% van alle ziekenhuisopnames en 5,6% van alle acute opnames in de Nederlandse ziekenhuizen. Van deze opnames was bijna de helft (46%) potentieel te voorkomen.

Jaarlijks zijn er naar schatting tussen de 10.500- 16.000 mogelijk vermijdbare opnames

Het aantal geneesmiddel gerelateerde ziekenhuisopnames in NL is tussen 2008 en 2013 gestegen van ruim 50.000 naar ruim 65.000. Het aantal potentieel vermijdbare opnames steeg van ruim 21.500 tot bijna 27.500[3]. Recenter onderzoek van Bates et al. in 2023[4] toont ook aan dat ongeveer 10% van de ziekenhuisopnames in 11 verschillende ziekenhuizen in Amerika gerelateerd zijn aan bijwerkingen van geneesmiddelen.

Deze opnames worden vooral veroorzaakt door een aantal geneesmiddelengroepen, waaronder bloedverdunners, NSAID’s (onstekingsremmers), bepaalde hartmedicatie, glucose verlagende middelen (diabetes medicatie), bepaalde psychofarmaca en sterke opiaten (pijnstillers).

Bijna de helft van deze geneesmiddel gerelateerde ziekenhuisopnames is te voorkomen

Door een farmacogenetica test uit te voeren, kan een arts bepalen welke medicijnen het meest geschikt zijn voor een patiënt op basis van hun genetische profiel. Hierdoor kan de arts de juiste dosering en medicatie selecteren die minder risico's met zich meebrengen voor de patiënt. Dit kan leiden tot een effectievere behandeling met minder bijwerkingen, en daarmee mogelijk ook tot een verminderd risico op ziekenhuisopnames.

"Het voorkómen van bijwerkingen is immers beter dan ze te genezen."

Referenties:
[1] Assiri GA, Shebl NA, Mahmoud MA, Aloudah N, Grant E, Aljadhey H, et al. What is the epidemiology of medication errors, error-related adverse events and risk factors for errors in adults managed in community care contexts? A systematic review of the international literature. BMJ open. 2018;8(5):e019101.
[2] Leendertse AJ, Egberts AC, Stoker LJ, van den Bemt PM. Frequency of and risk factors for preventable medication-related hospital admissions in the Netherlands. Archives of internal medicine. 2008;168(17):1890-6.
[3] VWS. Eindrapport: Vervolgonderzoek Medicatieveiligheid. 2017
[4] Bates DW, Levine DM, Salmasian H, Syrowatka A, Shahian DM, Lipsitz S, Zebrowski JP, Myers LC, Logan MS, Roy CG, Iannaccone C, Frits ML, Volk LA, Dulgarian S, Amato MG, Edrees HH, Sato L, Folcarelli P, Einbinder JS, Reynolds ME, Mort E. The Safety of Inpatient Health Care. N Engl J Med. 2023 Jan 12;388(2):142-153. doi: 10.1056/NEJMsa2206117. PMID: 36630622