Onderzoek LUMC toont aan: 30% minder bijwerkingen bij afstemmen medicatie op DNA

Farmacogenetica is een opkomend gebied van de geneeskunde dat bestudeert hoe genetische verschillen de reactie van een persoon op medicijnen beïnvloeden. De ene persoon heeft wellicht een grotere/kleinere hoeveelheid medicijn nodig dan een andere persoon om het gewenste effect te bereiken. In de huidige behandelingen krijgen alle individuen vaak dezelfde hoeveelheid (dosering) van een medicijn. Op basis van het persoonlijk DNA-profiel kan het type medicijn en de dosering ervan op de individuele persoon worden afgestemd. Hierdoor werkt het medicijn beter en zijn er minder bijwerkingen te verwachten.

De PREPARE-studie* gepubliceerd in 2023 in The Lancet [1] toont aan dat patiënten waarbij de dosering op basis van een farmacogenetische test op hun persoonlijke genetische kenmerken werden afgestemd, 30% minder bijwerkingen ondervinden dan mensen waarbij het DNA-profiel niet is onderzocht. Het onderzoek omvatte ongeveer 7000 patiënten uit zeven Europese landen. De patiënten kwamen uit verschillende disciplines, waaronder oncologie, cardiologie, psychiatrie en huisartsgeneeskunde. Ze hadden allemaal één ding gemeen: ze begonnen met een medicijn waarvan de verwerking wordt beïnvloed door ons DNA.

In eerste instantie werd het DNA van elke patiënt in kaart gebracht. De onderzoekers richtten zich in het bijzonder op 12 genen. De 50 verschillende variaties in deze genen hebben invloed op de manier waarop 39 geneesmiddelen samenwerken. Een verpleegkundig specialist bezocht de patiënten tot 12 weken na aanvang om te vragen naar hun bijwerkingen. Diarree, bloedarmoede, zenuwklachten en smaakverlies hoorden daarbij.

Ondanks deze resultaten zijn er nog veel obstakels voor de toepassing van farmacogenetische testen in de klinische praktijk. Een van de problemen is dat de testprocedures en de interpretatie van de resultaten gestandaardiseerd moeten zijn. Een ander probleem is dat medisch personeel moet worden opgeleid en getraind in het gebruik van farmacogenetische tests en het gebruik van de resultaten om klinische beslissingen te nemen.

Concluderend levert de PREPARE-studie sterk bewijs dat farmacogenetische tests de patiëntresultaten kunnen verbeteren, de kosten voor gezondheidszorg kunnen verlagen en de manier waarop medicijnen worden voorgeschreven en gedoseerd radicaal kunnen veranderen. Hoewel de implementatie van farmacogenetische tests in de klinische praktijk uitdagingen met zich meebrengt, zijn de voordelen duidelijk en ziet de toekomst er veelbelovend uit voor dit opkomende medische gebied.

Zie het NOS bericht van 3 feb 2023 over deze studie

*Het zogeheten U-PGx-consortium, dat de farmacogenticastudie uitvoerde en werd geleid door het LUMC, bestaat verder uit onder meer universiteiten van Uppsala, Liverpool, Wenen, Toulouse, Patras, Aken en Ljubljana, UMC Utrecht en de KNMP.

Referentie:
[1] Swen JJ, van der Wouden CH, Manson LE, et al. A 12-gene pharmacogenetic panel to prevent adverse drug reactions: an open-label, multicentre, controlled, cluster-randomised crossover implementation study. Lancet. 2023;401(10374):347-356. doi:10.1016/S0140